آسانسورها در ساختمان های چند طبقه، سیستم هایی ضروری هستند که حمل و نقل آسان افراد را در بین طبقات امکان پذیر می کنند. این دستگاه ها از زمان پیدایش خود، به طور قابل توجهی تکامل پیدا کرده و از بالابرهای ساده به سیستم های پیچیده ای تبدیل شده اند. آسانسورها همانند سایر دستگاه ها، عمر مفید مشخصی دارند. پس از پایان عمر مفید، این دستگاه ها به تدریج دچار اختلال در عملکرد شده و باید آن ها را با مدل های جدید تعویض یا این که بازسازی کرد. در این مطلب موضوع عمر مفید آسانسور و مطالب مربوط به آن را مورد بررسی قرار داده ایم.
میزان عمر مفید آسانسورها
به طور کلی عمر متوسط یک آسانسور در ساختمان معمولاً بین ۲۰ تا ۳۰ سال متغیر است که به چندین عامل از جمله نحوه استفاده، شیوه‌های نگهداری و شرایط محیطی بستگی دارد. اگر بخواهیم آسانسورها را به دو دسته مسکونی و تجاری تقسیم کنیم، عمر مفید آن ها به قرار زیر است:
آسانسورهای مسکونی: این سیستم ها معمولاً بین ۱۵ تا ۲۵ سال دوام می‌آورند. عواملی همچون میزان استفاده و کیفیت نگهداری می‌توانند به طور قابل توجهی بر این دامنه زمانی تأثیر بگذارند.
آسانسورهای تجاری: این دستگاه ها غالبا عمری نزدیک به ۲۰ تا ۳۰ سال دارند. بسیاری از این سیستم ها پس از حدود ۲۰ سال کارکرد، نیاز به نوسازی دارند.
طول عمر انواع آسانسورها
طول عمر آسانسورها بسته به نوع آن ها متفاوت است. در زیر، طول عمر انواع آسانسورها بر حسب نوع سیستم محرکه آن ها را مورد بررسی قرار داده ایم.
- آسانسورهای کششی
آسانسورهای کششی معمولاً طول عمری بین ۲۰ تا ۲۵ سال دارند. این میزان طول عمر می تواند تحت تأثیر عواملی از قبیل تعداد استفاده، ظرفیت بار و شیوه های نگهداری قرار گیرد. با افزایش سن، ممکن است آسانسورهای کششی نیاز به نوسازی برای بهبود کارایی و ایمنی داشته باشند.
- آسانسورهای هیدرولیک
آسانسورهای هیدرولیک معمولاً می توانند بین ۱۵ تا ۲۰ سال عمر کنند. البته، این مدت می تواند بسته به شرایط محیطی و نحوه نگهداری از دستگاه متفاوت باشد. اگر این سیستم ها به درستی سرویس و نگهداری نشوند، ممکن است نیاز به تعمیرات یا نوسازی قابل توجهی در حدود 10 سال پس از شروع بهره برداری داشته باشند.
- آسانسورهای گیربکسی
آسانسورهای گیربکسی می توانند بین ۱۵ تا ۲۰ سال عمر کنند که این مدت زمان به نحوه استفاده و نگهداری از آن ها بستگی دارد. این آسانسورها از یک گیربکس برای کنترل سرعت و حرکت کابین استفاده می کنند. با گذشت زمان، اجزای مکانیکی درون گیربکس ممکن است دچار سایش شوند که نیاز به نگهداری بیشتر خواهند داشت.
- آسانسورهای بدون گیربکس (گیرلس)
آسانسورهای بدون گیربکس یا آسانسور گیرلس معمولاً از طول عمر بیشتری برخوردارند و بین ۲۰ تا ۳۰ سال عمر می کنند. طول عمر بیشتر این سیستم ها ناشی از فناوری پیشرفته آن هاست. عدم نیاز به گیربکس در این آسانسورها منجر به کاهش اصطکاک و سایش قطعات سیستم محرکه در طول زمان می شود.
- آسانسورهای وکیوم
آسانسورهای وکیوم طول عمر کمتری دارند که تقریباً ۱۰ تا ۱۵ سال تخمین زده می شود. اجزای موجود در سیستم های وکیوم معمولاً نسبت به عوامل محیطی حساس تر هستند و سریع تر از سیستم های رایج آسانسور دچار سایش و خرابی می شوند. سرویس و نگهداری منظم این آسانسورها بسیار ضروری است؛ در غیر این صورت، ممکن است زودتر از حد انتظار نیاز به تعمیرات یا تعویض قابل توجه قطعات داشته باشند.
عوامل تأثیرگذار بر عمر آسانسورها
برخی از عوامل بر طول عمر آسانسورها تاثیر می گزارند. شناخت این عوامل کمک می کند تا بتوان تاثیرات آن ها را روی عمر مفید آسانسورها کاهش داد؛ تا از این طریق عمر این سیستم ها افزایش یابد. این عوامل شامل موارد زیر می شوند:
شیوه های نگهداری: بازدیدها و نگهداری منظم برای افزایش عمر یک آسانسور مساله ای ضروری است. غفلت از مراقبت های معمول و بی توجهی به آن ها می‌تواند عمر این دستگاه ها را به اندازه ۱۰ تا ۱۵ سال کاهش دهد. به این منظور با سرویس و نگهداری منظم آسانسورها می توان عمر مفید آن ها را تا چندین سال افزایش داد.
نحوه استفاده: میزان و نوع استفاده از آسانسور نقش مهمی در تعیین عمر آن دارد. آسانسورها در مناطق پر تردد بیشتر دچار اصطکاک و آسیب دیدگی قطعات می شوند. همچنین استفاده های نادرست، جابجایی های بی مورد و فشردن مکرر شاسی احضار و غیره باعث فشار آمدن به قطعات آسانسورها و خرابی های زودهنگام آن ها می شود. در این صورت عمر مفید آسانسورها کاهش می یابد.
شرایط محیطی: شرایط محیطی به طور قابل توجهی بر عمر مفید آسانسورها تأثیر می‌گذارد. عواملی همانند رطوبت، نوسانات دما و مواد خورنده می توانند باعث تسریع در سایش و خرابی قطعات آسانسور شوند. این مساله منجر به کاهش دوام آسانسورها می شود. برای مثال، رطوبت می تواند باعث زنگ زدگی قطعات فلزی دستگاه شود؛ همچنین دماهای بالا ممکن است بر سیستم های هیدرولیک تأثیر گزاشته و باعث فرسودگی آن ها شود. نگهداری منظم از آسانسور و نظارت بر شرایط محیطی برای کاهش این اثرات و افزایش عمر مفید دستگاه اهمیت زیادی دارد.
کیفیت اجزا: کیفیت اجزا و قطعات تأثیر زیادی بر عمر مفید آسانسورها دارد. اجزا و قطعات باکیفیت می توانند قابلیت اطمینان، ایمنی و طول عمر آسانسورها را افزایش داده و احتمال بروز خرابی ها و مشکلات نگهداری آن ها را کاهش دهند. بر عکس استفاده از قطعات بی کیفیت می تواند منجر به خرابی های مکرر، افزایش هزینه های نگهداری و خطرات ایمنی شود که در نهایت عمر مفید آسانسور را کوتاه تر می کند.
عمر مفید اجزای مهم آسانسورها
اجزای مختلف آسانسورها هر کدام عمر مفید خاصی دارد. آگاهی از عمر مفید این اجزا برای نگهداری موثرتر و برنامه ریزی بهتر برای تعویض آن ها اهمیت زیادی دارد. در ادامه به مهم ترین اجزای آسانسورها و عمر مفید آن ها اشاره کرده ایم:
- سیم بکسل ها
سیم بکسل های آسانسور معمولاً عمر مفیدی در حدود ۱۰ تا ۱۵ سال دارند. طول عمر این قطعات به عواملی از قبیل ظرفیت بار، فراوانی استفاده و شرایط محیطی بستگی دارد.
- کنترل کننده آسانسور
کنترل کننده ای که مدیریت عملیات آسانسور را برعهده دارد، معمولاً بین ۲۰ تا ۲۵ سال عمر می کند. نگهداری منظم باعث می شود تا کنترل کننده در طول عمر خود به طور بهینه عمل کند. اما پس از حدود 20 سال ممکن است نیاز به تعویض داشته باشد تا با الزامات و استانداردهای جدید منطبق شود.
- سیم کشی برق
سیم کشی برق در آسانسورها در صورت نگهداری مناسب می تواند بیش از ۳۰ سال دوام بیاورد. با این حال، عواملی مانند قرارگیری در معرض رطوبت یا گرما می‌توانند فرسودگی این بخش را تسریع کنند.
- موتور و گیربکس آسانسور
موتور و گیربکس که آسانسور را راه اندازی می کنند، معمولاً عمر مفیدی در حدود ۳۰ سال دارند. با گذشت زمان، سایش مکانیکی می تواند منجر به کاهش عملکرد این اجزا و افزایش میزان سروصدا در آن ها شود.
- کابین
عمر مفید کابین آسانسور معمولا بین 20 تا 25 سال متغیر است. پس از این دوره، معمولا باید به روزرسانی و بازسازی کابین به منظور حفظ ایمنی و کارایی آن انجام شود.
- ریل های آسانسور
ریل های آسانسور می توانند بین ۲۰ تا ۳۰ سال عمر کنند؛ اما استفاده نادرست از آسانسور و عوامل محیطی می توانند روی عمر مفید این قطعات تاثیر گذاشته و آن را کاهش دهند. در این صورت ریل ها ممکن است نیاز به تنظیم مجدد یا تعویض داشته باشند.
- پیستون هیدرولیک
پیستون های هیدرولیک در آسانسورهای هیدرولیک معمولاً در حدود ۲۰ سال عمر می کنند که این میزان عمر بسته به نحوه استفاده و شیو ه‌های نگهداری متفاوت است.
- تجهیزات سوئیچ الکتریکی
تجهیزات سوئیچ الکتریکی آسانسور معمولا با نگهداری مناسب بین 20 تا 25 سال عمر می کند. البته این مدت زمان می تواند به 30 سال یا بیشتر نیز برسد. عواملی همچون کیفیت این تجهیزات، فراوانی استفاده و نحوه سرویس و نگهداری بر طول عمر آن ها تاثیر می گزارد.
- کفشک ها
کفشک های راهنمای کابین که شامل انواع لغزشی و غلتکی می شوند، معمولا تحت شرایط نگهداری عادی، عمر مفیدی بیش از 10 سال دارند. سرویس منظم همانند روغن کاری و بازدید از این قطعات می تواند به طور قابل توجهی عمر آن ها را افزایش دهد.
- درب ها
درب های آسانسور معمولا با نگهداری مناسب می توانند بین 20 تا 25 سال عمر مفید داشته باشند. عواملی همچون تعداد استفاده های روزانه، شرایط محیطی و کیفیت نصب می توانند بر این مدت تاثیر بگزارند.
راهکارهایی برای افزایش عمر آسانسور
در این قسمت به بررسی راهکارهایی پرداخته ایم که با انجام آن ها می توان عمر مفید آسانسورها را افزایش داد. این راهکارها باید توسط مالکان ساختمان ها، شرکت های سرویس دهنده آسانسورها و کاربران انجام شوند.
- اجرای برنامه سرویس و نگهداری منظم
اجرای یک برنامه منظم سرویس و نگهداری برای افزایش عمر مفید آسانسورها مساله ای بسیار ضروری است. این برنامه باید شامل بازدیدهای زمان بندی شده باشد تا مشکلات بالقوه شناسایی، و پیش از تبدیل شدن به مشکلات بزرگ، برطرف شوند. سرویس و نگهداری منظم کمک می کند تا اجزای مختلف آسانسور به طور بهینه عمل کنند. در این شرایط طول عمر این اجزا و به طور کلی سیستم آسانسور افزایش می یابد.
- آموزش کاربران
آموزش کاربران در مورد نحوه استفاده درست و ایمن از آسانسورها برای افزایش عمر این دستگاه ها بسیار مهم است. آموزش صحیح کاربران می تواند خرابی و فرسودگی زودهنگام قطعات آسانسور به دلیل استفاده نادرست یا بارگذاری بیش از حد آن را کاهش دهد. همچنین با ترویج فرهنگ ایمنی آسانسور در میان کاربران، می توان به طور قابل توجهی خطر حوادثی که ممکن است منجر به تعمیرات یا تعویض های پرهزینه دستگاه شوند را کاهش داد.
- کنترل عوامل محیطی
کنترل عوامل محیطی باعث می شود تا عمر سیستم های آسانسورها افزایش یابد. عواملی از قبیل رطوبت، نوسانات دما و گرد و غبار می توانند تأثیر منفی روی اجزای آسانسور بگذارند. اجرای اقدامات کنترل دما و رطوبت در چاه و موتورخانه آسانسور به کاهش تاثیر عوامل محیطی کمک می کند. همچنین باید برنامه های نظافتی منظم برای حذف کثیفی ها و آلودگی ها از اطراف ورودی ها و ماشین‌آلات آسانسور انجام شود. علاوه بر این، استفاده از مصالح با کیفیت بالا که در برابر تخریب محیطی مقاوم هستند، می تواند دوام سیستم آسانسور را افزایش دهد. با مدیریت فعال این عوامل، مالکان و مدیران ساختمان ها می توانند عمر مفید آسانسورهای خود را به طور قابل توجهی افزایش دهند.
در پایان…
آسانسورها هر کدام با توجه به نوع خود، عمر مفید مشخصی دارند. عوامل مختلفی روی عمر مفید این دستگاه ها تاثیر می گزارند که می توان با اقدامات لازم تاثیرات این عوامل را کاهش داد. همچنین با انجام اقدامات پیشگیرانه، مالکان و مدیران ساختمان ها می تواند مطمئن شوند که آسانسورهایشان می توانند تا چندین سال به شکل قابل اعتماد مورد استفاده قرار گیرند. با پایان عمر مفید، آسانسورها نیاز به بازسازی و نوسازی خواهند داشت؛ بازسازی و نوسازی باعث شود تا سیستم آسانسور مجددا بتواند کارایی و ایمنی سابق خود را به دست آورد.
دیدگاهی وجود ندارد!