گاورنر آسانسور چیست و چه کاربردی دارد؟

آسانسورها بخش جدایی ناپذیر از ساختمان ها و آپارتمان های چند طبقه محسوب می شوند که رفت و آمد آسان بین طبقات مختلف را برای افراد امکان پذیر می کنند. با افزایش نصب و استفاده از آسانسورها در ساختمان ها، مساله ایمنی آن ها اهمیت زیادی پیدا کرده است. از این رو انواع تجهیزات ایمنی در آسانسورها نصب می شوند. یکی از این تجهیزات ایمنی، گاورنر سرعت بیش از حد است. در این مطلب موضوع گاورنر آسانسور و کاربردهای آن را مورد بررسی قرار داده ایم.

گاورنر آسانسور چیست؟

گاورنر افزایش سرعت آسانسور، وسیله ای مکانیکی است که با جلوگیری از سرعت بیش از حد آسانسور، ایمنی آن را افزایش می دهد. این قطعه به نحوی طراحی و ساخته شده است که در مواقع فراتر رفتن سرعت کابین از حد مجاز، فعال شده و با توقف ایمن، مانع از بروز حادثه برای سرنشینان کابین می شود.

اجزای گاورنر آسانسور

گاورنر آسانسور از اجزای مختلفی تشکیل می شود. این اجزا با هم هماهنگ می شوند تا آسانسور در محدوده سرعت ایمن کار کند. در زیر به این اجزا اشاره کرده ایم:

• طناب یا سیم بکسل گاورنر

این سیم بکسل به شیار گاورنر متصل شده و در آن جای می گیرد. با بالا و پایین رفتن آسانسور، طناب نیز همراه با آن حرکت می کند. این شرایط باعث چرخش شیار گاورنر می شود.

• فلکه اصلی

فلکه اصلی گاورنر از از بازوهای پاندولی یا لنگر تشکیل شده و نحوه اتصال آن ها به گاورنر به صورتی است که امکان حرکت پاندولی به جلو یا عقب را داشته باشند. یک فنر همیشه این بازوها را تحت فشار قرار می دهد. شیارهای v شکل این فلکه باعث قرار گرفتن سیم بکسل ها روی آن ها می شوند. به غیر از شیارهای اصلی، یک شیار v شکل دیگر نیز وجود دارد که البته کوچک تر از اصلی است و برای تست گاورنر استفاده می شود.

• ترمز مکانیکی یا پاراشوت

این ترمز که با نام سیستم ضد سقوط شناخته شده، در زیر یوک کابین و هر دو طرف آن نصب می شود. پاراشوت با دریافت دستور از سیستم کنترل مرکزی، کابین را متوقف می کند.

• فلکه انتهای چاه یا گاورنر چاه

این فلکه توسط سیم بکسل به اهرم ترمز پاراشوت متصل می شود. سرعت کابین به وسیله این فلکه و فلکه اصلی به طور مداوم کنترل و اندازه گیری می شود. به محض بالا رفتن سرعت کابین از حد مجاز  این دو فلکه آمادگی آن را دارند تا فورا سیستم را قفل کنند. قطر هر دو فلکه باید به میزان 30 برابر سیم بکسل باشد. در این صورت فلکه ها می توانند راحت تر گردش کرده و آزادی عمل داشته باشند.

• میکروسوئیچ و کنتاکت

میکروسوئیچ قطعه ای است که سرعت حرکت گاورنر را اندازه گیری کرده و جریان برق را در آسانسور قطع می کند. در این شرایط موتور از کار باز می ایستد و کابین آسانسور متوقف می شود. وقتی جریان برق قطع شده و سیستم قفل می شود، برای راه اندازی مجدد آسانسور باید به شکل دستی عمل شود.

انواع گاورنر

گاورنر آسانسورها به طور کلی به دو نوع تقسیم می شود. این دو نوع شامل گاورنر با حرکت عمودی یا پاندولی و گاورنر سانتریفیوژی یا گریز از مرکز هستند. این دو نوع گاورنر را در زیر مورد بررسی قرار داده ایم:

• گاورنر عمودی یا پاندولی

این نوع گاورنر، اهرمی در بخش میانی خود دارد که به شکل نوسانی یا رفت و برگشتی در دو جهت حرکت می کند. نوسان اهرم به نحوی است که با سرعت کابین آسانسور هماهنگی دارد. با بالا رفتن شتاب آسانسور، نوسان اهرم افزایش می یابد. این شرایط باعث تحریک شدن میله محرک و درگیر شدن زبانه زیرین اهرم با چرخ گاورنر می شود. با این کار چرخ گاورنر از حرکت متوقف می شود.

در این نوع گاورنر هر گاه پاندول ها به بیشترین میزان نوسان خود برسند، آسانسور متوقف می شود. بنابراین تا وقتی که آسانسور با سرعت استاندارد و مطابق با سرعت تعیین شده حرکت کند، پاندول ها به شکل عادی حرکت می کنند. اما با فراتر رفتن سرعت آسانسور از حد تعریف شده، اهرم ها نوسان زیادی پیدا می کنند. شدیدتر شدن نوسان باعث می شود تا اهرم ها به سمت خارج پرتاب شوند که در این شرایط گاورنر قفل شده و متوقف می شود.

• گاورنر گریز از مرکز

این نوع از گاورنر آسانسور از جمله پرکاربردترین انواع گاورنرها محسوب می شود که یک بدنه یا تنه اصلی دارد. روی این بدنه یک فلکه چرخشی و یک اهرم افقی نصب می شود. گاورنرهای گریز از مرکز مجهز به سنسور الکتریکی هستند. با بالاتر رفتن سرعت کابین بیش از حد مجاز، اهرم به داخل تورفتگی فلکه چرخشی رفته و باعث قفل شدن آن می شود. در این شریط قفل شدن ترمز پاراشوت با کمک ناخن های خود به ریل ها، باعث توقف کابین می شود. در ابتدای این فرایند، مدار ایمنی گاورنر توسط سنسور الکتریکی فعال می شود. در این هنگام برق موتور قطع شده و باعث خاموش شدن آن می شود. سیستم تحریک گاورنر به این شکل کار می کند که قبل از رسیدن سرعت نامی آسانسور به 115 درصد (برای مثال 110 درصد)، کنتاکت های آن در تابلو فرمان تحریک می شوند. در این هنگام سیستم تحریک گاورنر فرمانی صادر می کند که برق موتور قطع شود. سپس ترمز موتور فعال می شود.

گاورنر آسانسور چگونه کار می کند؟

گاورنر یک قطعه مکانیکی گریز از مرکز است که به مکانیزم محرک آسانسور متصل می شود. این وسیله از نیروی گریز از مرکز برای تنظیم سرعت آسانسور استفاده می کند. گاورنر دو وزنه دارد که به سیم بکسل های آسانسور متصل می شوند. این وزنه ها حول یک محور مرکزی می چرخند و زمانی که سرعت آسانسور از حد معینی فراتر برود، وزنه ها به سمت بیرون حرکت می کنند و باعث فعال شدن گاونر می شوند. وقتی گاورنر فعال می شود، فرکانسی به سیستم کنترل آسانسور ارسال می کند. این سیستم نیز بلافاصله ترمز آسانسور را به کار می اندازد. ترمزها باعث توقف ایمن آسانسور می شوند و از بروز حادثه یا فراتر رفتن از محدودیت های عملکرد ایمن جلوگیری می کنند.

اهمیت گاورنر

گاورنر سرعت بیش از حد یک ویژگی ایمنی مهم در آسانسورهاست؛ زیرا عملکرد آن باعث می شود تا آسانسور با سرعت بیش از حد حرکت نکند. این قطعه همچنین از فراتر رفتن سرعت آسانسور از میزان مجاز کارکرد ایمن نیز جلوگیری می کند که در غیر این صورت، تصادف یا خارج شدن کابین از ریل را به دنبال خواهد داشت.

سرعت بیش از حد آسانسور ممکن است به علل مختلفی همانند نقص سیستم کنترل، خرابی مکانیکی در سیستم محرکه آسانسور یا وضعیت اضافه بار رخ دهد. بدون گاورنر، شرایط سرعت بیش از حد می تواند منجر به خرابی فاجعه بار آسانسور شده و باعث آسیب شدید یا حتی مرگ مسافران شود. گاورنر علاوه بر جلوگیری از سرعت بیش از حد کابین، باعث می شود که آسانسور در معرض فرسودگی یا پارگی سیم بکسل ها قرار نگیرد. هنگامی که یک آسانسور با سرعت بالا حرکت می کند، فشار زیادی به سیستم محرکه، کابل ها و سایر اجزاء وارد می شود. گاورنر از کارکرد آسانسور با سرعت هایی که می تواند باعث خرابی زودهنگام این قطعات شود، جلوگیری می کند.

محل نصب گاورنر

قطعه اصلی گاورنر در جایی نزدیک به فلکه هرزگرد و در قسمت بالایی چاه آسانسور نصب می شود. محلی که گاورنر نصب می شود اصطلاحا دال بتنی نامیده می شود. جایی که شاسی موتور در نزدیکی ان نصب می شود. سیم بکسل گاورنر روی دو فلکه سوار شده اند. یکی از این فلکه ها در بالا و یکی در پایین چاه آسانسور قرار دارند و سیم بکسل بین این دو فلکه کشیده شده و امتداد یافته است.

نحوه نصب گاورنر در آسانسور

نصب گاورنر آسانسور به شکل درست و اصولی اهمیت زیادی در کارکرد مطلوب آن خواهد داشت. از این رو باید نصابان، تخصص و تجربه کافی را برای نصب این وسیله ایمنی بسیار مهم داشته باشند. زیرا اگر مراحل نصب گاورنر به درستی و اصولی انجام نشده و در آن ایراد و اشکال وجود داشته باشد، بروز حوادث و پیامدهای جبران ناپذیر آن مساله ای غیر قابل اجتناب است. بنابراین ضروری است کار نصب گاورنر را نصابان و تکنسین های ماهر و باتجربه انجام دهند. پیش از نصب گاورنر در سیستم آسانسور، باید به برخی از مسائل توجه شود. نخست آن که سرعت آسانسور باید بررسی و مشخص شود. آسانسورها از نظر سرعت با یکدیگر تفاوت دارند. پس از آن باید وزن هر کدام از تجهیزات و قطعات، بررسی و برآورد است. با اندازه گیری و مشخص شدن وزن تجهیزات، می توان ارزیابی کرد که قطر سیم بکسل چقدر باید باشد. پس از بررسی این مسائل و تهیه تجهیزات و وسایل مورد نیاز، شروع فرایند نصب گاورنر امکان پذیر می شود.

در زیر به مراحل نصب گاورنر در آسانسور اشاره کرده ایم:

• نصب گاورنر اصلی

یک بخش از گاورنر آسانسور، قطعه اصلی آن است که در بالاترین قسمت آسانسور یعنی در موتورخانه یا بالاتر از آن نصب و راه اندازی می شود. محلی که برای نصب این گاورنر انتخاب می شود باید مناسب باشد. برای نصب و ثابت کردن این وسیله باید از پیچ و مهره های مقاوم و پایه مخصوص استفاده شود.

• نصب گاورنر چاه

قسمت دیگر گاورنر، قطعه ای است که در چاه نصب می شود. گاورنر اصلی و چاه باید در هنگام نصب زاویه ای استاندارد با یکدیگر داشته باشند. چنانچه این دو قطعه بیش از سه درجه اختلاف زاویه داشته باشند، ممکن است به هم ساییده شده و خراب شوند. از این رو انتخاب محل مناسب برای نصب گاورنر چاه نیز اهمیت زیادی دارد. برای نصب و ثابت سازی گاورنر چاه نیز باید از تجهیزاتی همانند پایه مخصوص و پیچ های محکم استفاده شود.

• اتصال گاورنرها به یکدیگر

در مرحله سوم هر دو گاورنر بالا و پایین آسانسور باید به وسیله سیم بکسل مخصوص به یکدیگر متصل شوند. نحوه اتصال این دو نوع گاورنر با توجه به مدل های آن ها متفاوت است. سیم بکسل علاوه بر ارتباط و اتصال دو گاورنر به یکدیگر، بین ترمز پاراشوت و دو گاورنر نیز ارتباط برقرار می کند. در این صورت باید از نوع استاندارد و اصلی سیم بکسل استفاده شود.

• اتصال پاراشوت به گاورنرها

ترمز پاراشوت باید به هر دو گاورنر متصل شود. با این اتصال وقتی سرعت کابین بیش از حد مجاز باشد، پاراشوت وارد عمل شده و کابین را متوقف می کند. پاراشوت با کمک دو اهرم بالایی و پایینی خود از دو طرف به دو گاورنر متصل می شود. کشیده شده این دو اهرم باعث درگیر شدن لقمه های پاراشوت با سیم بکسل اصلی می شود و در این حالت کابین متوقف می شود. به هنگام نصب و راه اندازی ترمز پاراشوت باید نکاتی رعایت شود که شامل موارد زیر می شوند:

• باید از سالم بودن پاراشوت اطمینان حاصل شود.
• اهرم های پاراشوت نباید درگیری زیادی داشته باشند.
• هر دو گاورنر بالایی و پایینی باید بتوانند اهرم های پاراشوت را بکشند.
• محلی که پاراشوت نصب می شود باید مناسب باشد.

 

• نصب میکروسوئیچ ها

گاورنرها می توانند برق موتور و تجهیزات حرکتی آسانسور را قطع کرده و در این صورت سرعت زیاد کابین را کنترل کنند. میکروسوئیچ ها کار قطع برق را انجام می دهند. در این صورت باید روی هر یک از گاورنرها میکروسوئیچ های مخصوصی نصب شوند تا در مواقع مورد نیاز بتوانند وارد عمل شده و برق آسانسور را قطع کنند.

• نصب وسایل محافظتی

در آخرین مرحله لازم است تا وسایل یا تجهیزات محافظتی برای گاورنرها نصب شوند. این وسایل که از نوع قفس های محافظتی هستند، باید در آخرین مرحله و پس نصب گاورنرها، در محل خود نصب شوند. چنانچه این وسایل محافظتی نصب نشوند، ممکن است سیستم گاورنر با برخورد اشیاء یا افراد به آن دچار اختلال  و به هم ریختگی شود.

• تست نهایی گاورنر

پس از اتمام مراحل نصب گاورنرها و تجهیزات محافظتی، باید این سیستم ایمنی توسط کارشناسان، تست شده و عملکرد آن مورد تایید قرار گیرد. در این صورت می توان گاورنر را در سیستم آسانسور راه اندازی کرد.

 

و در انتها…

گاورنر آسانسور و اجزای آن یکی از تجهیزات ایمنی مهم در آسانسورها هستند. این سیستم ایمنی به هنگام افزایش سرعت کابین، فراتر از حد تعریف شده، وارد عمل شده و با فعال کردن پاراشوت، کابین را متوقف می کند. گاورنرها در مدل ها و برندهای مختلفی در بازار عرضه می شوند که از نظر قیمت، نحوه کارکرد و طول عمر با یکدیگر تفاوت دارند. شرکت اوکسین لیفت علاوه بر عرضه گاورنرهای باکیفیت، خدمات نصب این تجهیزات را نیز برای آسانسورهای مختلف ارائه می کند. نصابان شرکت اوکسین لیفت تلاش می کنند تا گاورنرها به درستی و اصولی و با رعایت استانداردها روی آسانسورها نصب شوند تا بتوانند در مواقع لزوم سریعا وارد عمل شده و از بروز حوادث مختلف جلوگیری کنند.